Animais de compañía (parte I)

Hai días en que unha se esperta animosa, espiritual, e lle dá por reflexionar. Se os erros son inevitábeis, abofé que os acertos tamén o son. E vindo e indo reflexións nos meus miolos, decateime de súpeto do moito que lles debo ós meus animais de compañía.

Non é que non o pensara antes. Polo contrario, son conscente diso. Mais a verdade é que estes cuadrúpedos que dende hai 9 anos están ás miñas beiras (nunca mellor dito) non verán nunca recoñecidos os seus esforzos por mellorar a miña calidade de vida.

Os animais de compañía gozan dun inmerecido esquecemento dos seus dereitos. Estes, establecidos hay máis de trinta anos nunha declaración universal, son sistemáticamente violados e esquecidos.

En caso de dúbida, os bípedos temos máis intelixencia, determinación, e sobre todo falamos. Alguén debería escribir un ensaio sobre as virtudes do silencio, para o cal necesitaría moitas e baleiras verbas.

Pois eu penso que non falar é unha das virtudes dos animais de compañía. Nunca dirán "tratáchesme mal en tal periodo (confuso e duro con toda seguridade) da nosa convivencia". Nin "leváchesme pouco a xogar cos meus irmáns cando me adoptaches: botábaos tanto de menos!".

A segregación das camadas de animais de compañía en familias humanas impide que se organicen e monten unha andrómena como este mundo noso, tan absurdo.

Porque os animais de compañía teñen unha cousa ó seu favor. O olfato. Recoñecen polo olor o sexo, idade, status na organización familiar e tipo de comportamento axeitado. Porque os olores din máis do que pensamos.

Non deixa de ser irónico que a conciencia da propia existencia (ese sentirse nus da Biblia) e o pensamento debiliten, mentres que o instinto fornece. Como exemplo contarei dúas anécdotas.

Miña cadela teckel Uxía Pequecha Arco da Vella, luguesa por máis datos, sabe polo olfato as intencións dos descoñecidos que se achegan a min.

E a miña gata persa Isis selecciona candidatos a parella estábel entre os mozos que con máis ou menos frecuencia viñeron a casa, aínda que só fora unha desas visitas curtas de "pasaba por aquí... e teño que marchar en media hora porque...".

Nós, eses seres privelixiados por seren conscentes da súa existencia, sobre todo das propias debilidades e da soidade existencial... Eu penso que todo iso non non fai superiores e que, como viña dicir Nietzsche, nos debilita,

Pois vaia privilexio montar un sistema sobre un individualismo desintegrador. Teñamos en conta que as persoas ailladas perden a protección do seu grupo social. Un ermitaño é vulnerábel á todo tipo de perigos. Un sociábel bebedor de viños na taberna está en cambio protexido polos seus compañeiros na ritual loubanza a Baco.

Así que os cans e os gat@s -estas dúas especies son as que máis e mellor se adaptaron á organización social e familiar humana-, esparexidos polo mundo adiante, están imposibilitados para formar organizacións sociais. Non interacciónan con outros semellantes máis que como curtos saúdos polas rúas, e no caso dos gatos nin iso.

Polo tanto non poden organizarse, sentirse amparados, desenvolver estratexias para o seu propio beneficio, aproveitando as experiencias doutros, e un longo etcétera.

A quen non lle gosten os animais de compañía pensará que estou toleando. A organización social que si funciona entre os cans son as marcas que van deixando ata os límites máis lonxanos do seu territorio humanizado.

Porque eles, como os indios de Norteamérica, estaban antes de que nós chegáramos, falando en termos de espazo. Este era o proverbial monte, bosque, val, ribeira ou costa onde eles desenvolvían as súas vidas antes de que se achegaran a nós pedindo acubillo e foran adoptados por seres bípedos paleolíticos (no caso dos cans) ou neolíticos (no caso dos gatos) que se sentían débiles, vulnerábeis, sos.

Se fora certo que os cans e os gatos non teñen conciencia de si nin pensamento, pois tanto mellor. Cantas desgracias trouxeron esas reflexións de anguria que tanto nos debilitan. Iso de pensar nun e pensar, en definitiva, non é mellor que determinar polo olor unha longa serie de calidades nos seres máis dispares.

Abofé que cando perdemos o olfato, evolutivamente falando, tivemos que sustituílo polo útil cálculo de probabilidades. Este, baseado nun número amplo de experiencias anteriores, propias e alleas, deixa marxe para o risco, provoca erros basados na crenza de que nos vai tocar dun lado e non do outro, e unha morea de dificultades que previamente non existiran.

En suma, o pensamento implica risco: a vida humana é ensaio e erro. O instinto implica seguridade nas conclusións a que se chega.

Nun mundo onde os humanos tiveran precisamente a calidade de honrar esta definición -seres humanos-, eu querería ser can ou gato. En realidade querería ser como eu son, mais coas calidades que eles teñen e que nos perdemos. Na próxima entrega falarei diso. Desde o punto de vista antropolóxico, por suposto.